Dendro là một giống lan rất đẹp, quyến rũ, thanh lịch thuộc họ Orchidaceae. Nó được nhắc đến với đặc tính khó trồng. Vì vậy, nếu bạn nắm được một số bí quyết cơ bản và nguồn gốc nguyên thủy của nó. Thì việc để có một chậu lan đẹp, hoa lâu tàn là một điều khá dễ dàng.
1.Nhiệt độ
Dendrobium gồm nhiều loài thích nghi với các điều kiện sinh thái khác nhau. Chúng được chia làm 2 nhóm chính: nhóm ưa lạnh và nhóm ưa nóng.
Nhóm ưa lạnh sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ lý tưởng là 15°C. Đó là giống được lấy từ vùng cao nguyên Việt Nam và Miến Điện trên cao độ 1000m. Ví dụ các loài Vảy cá, Thủy Tiên Tím, Long nhãn kim điệp. Nếu trồng ở nhiệt độ cao hơn hoặc bằng 25°C, cây vẫn sống nhưng phát triển yếu và hiếm ra hoa.
Nhóm ưa nóng sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ lý tưởng là 25°C. Là nhóm cây từ Châu Úc, Indonêxia, Malaixia. Giống Dendrobium lai được trồng tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam.
2. Độ ẩm
Dendrobium trung gian sống ở cả vùng lạnh và vùng nóng. Ở vùng lạnh cây sinh trưởng và ra hoa nhiều hơn. Ví dụ các loài Dendrobium Primulinum nhiệt độ lý tưởng của các loài này là 20°C. Cấu tạo giá thể quá ẩm và úng là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của giống Dendrobium. Vì có thể toàn bộ rễ bị thối và biểu hiện là các cây con mọc từ phần ngọn của thân. Dendrobium chỉ phát triển tốt trong điều kiện không khí ẩm và thoáng, độ ẩm cần thiết là 70%.
3. Tưới nước
Bạn nên tưới nước nhiều hơn vì Dendro rất ưa độ ẩm cao. Có thể tưới 2 lần/ngày từ tháng 5 đến tháng 11. 3 lần ngày từ tháng 12 đến tháng 2 và 1 lần/ngày từ đầu tháng 3 đến cuối tháng 4. Nếu tưới 1 lần/ngày sẽ làm cho các giả hành của giống Dendrobium rụng lá và nhăn nheo. Nhưng khi mùa mưa đến, chồi non sẽ mọc lên rất nhanh mạnh, các chồi hoa sẽ hình thành dần. Hoa sẽ nở trong thời gian 3 tháng sau khi mưa, và có thể kéo dài đến tháng 12.
4. Ánh sáng
Là giống ưa sáng, vì thế giàn che với độ che sáng 30% dưới đất và 40% ở trên cao. Cường độ ánh sáng từ 15.000-30.000 lux rất thích hợp cho sự phát triển của Dendrobium. Các chậu Dendrobium được treo trong giàn không nên quá gần nhau. Phải có khoảng cách 25cm cho các loài có dạng lớn và 15cm cho các loài có dạng nhỏ. Mục đích tạo cho cây có đầy đủ ánh sáng và độ thoáng. Nếu có đầy đủ giống, ta nên trồng một loài Dendrobium đồng nhất trong giàn. Hoặc nếu một giàn trồng nhiều giống khác nhau nên chọn những cây cùng kích thước. Để sự phân bố ánh sáng được điều hòa. Những cây cùng tuổi (để việc sử dụng phân bón dễ dàng hơn).
5. Nhu cầu phân bón:
Phải nhớ rằng Dendrobim thân đứng là loài lan đòi hỏi dinh dưỡng cao. Vì thế chúng cần rắt nhiều phân bón và có thể dùng rất nhiều dạng phân bón khác nhau.Còn các loại Dendrobium thân thòng ăn phân yếu phải dùng nồng độ thật loãng.
Cách bón phân
Phân heo có thể dùng rất tốt bằng dạng tưới pha thật loãng hay phân khô. Vò chặt thành từng viên dài đặt phía trên bề mặt giá thể. Phân bánh dầu khô cung được dùng hữu hiệu bằng cách ngâm nước. Pha thật loãng để tưới hay dùng thắng từ viên bánh dầu khô. Dùng đầu ngón tay đặt cách xa giả hành khoảng 5cm. Rễ lan sẽ hấp thụ dần dần các dưỡng chất được phóng thích qua quá trình tưới nước.
Một số các loại phân hữu cơ khác cũng được dùng như phân tôm cá, phân trâu bò khô… Phân vô cơ được dùng có công thức 30-10-10, 3 lần/1 tuần với nồng dộ 1 muỗng cà phê/4lít. Trong suốt mùa tăng trưởng từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 1. Một tháng trước khi bước vào mùa nghỉ, ta bón phân 10-20-30 làm 2 lần/1 tuần. Để tạo một sức chịu đựng cho cây trước khi bước vào mùa nghỉ.
Nếu cây có nụ hoa, thay bằng phân 10-20-20 với chu kỳ bón như trên cho đến kho hoa tàn. Trong mùa nghỉ hoàn toàn không bón phân. Cho Dendrobium, hay đúng hơn giảm và không bón phân cho Dendrobium. Khi cây hoàn tất thời kỳ tăng trưởng hằng năm của nó.
Lưu ý nhỏ
Mặc dù các loài thuộc giống Dendrobium cần và sử dụng rất nhiều phân bón. Nhưng bạn phải cẩn thận, phân bón chính là con dao hai lưỡi. Lạm dụng phân bón dù phân hữu cơ cũng đưa đến tác hại, kết quả cuối cùng là sự chết. Bạn có thể giảm nồng dộ phân bón theo tỷ lệ, để rút ngắn thời gian tưới giữa 2 lần. Nếu tăng nồng độ phân bón, kéo dài thời gian giữa 2 lần tưới là một ý nghĩ sai lầm.
6. Cấu tạo giá thể:
Cấu tạo giá thể phải thật thoáng và không úng nước. Dendrobium có thể phát triển trên các giá thể là xơ dừa hay cá quả dừa. Dùng như một cái chậu chứa sẵn giá thể. Nếu giá thể là xơ dừa phải hạn chế số lần tưới nước. Nếu chậu là quả dừa nguyên phải cưa phần đáy. Nếu không cây bị thối vì quá ẩm.
7. Mùa nghỉ:
Mùa nghỉ của Dendrobium rất cần thiết vì nó quyết định phẩm chát hoa trong mùa mưa đến. Tùy địa phương việc chọn thời gian nghỉ khác nhau. Riêng ở thành phố Hồ Chí Minh mùa nghỉ nên từ tháng 3 đến cuối tháng 4. Ta sẽ cho cây nghỉ ngơi với thời gian muộn hơn để cây lấy lại sức. Nếu không chồi non này sớm muộn cũng sẽ bị lụi. Xem như cây lan đã mất đi một mắt để hình thành một hướng mới.
8. Thay chậu
Để giúp các nhà vườn kiểm tra xem cách trồng như thế đã hợp lý chưa. Hãy quan sát hiện tượng các cây con mọc trên chồi ngọn. Nhất là về điều kiện nước tưới và bón phân. Ngoài ra với chu kỳ 2 năm một lần. Ta nên thay chậu vì trong quá trình sinh trưởng. Ít nhiều chậu bị đóng rêu, giá thể bị hư hao, cây mất cân đối.
9. Sâu bệnh và các vấn đề khác
Môi trường xơ dừa sẽ mục nát sau một thời gian ngắn được trồng. Đây là nguyên nhân gây bệnh hại cho các loài dán và cuốn chiếu cắn phá rễ trong giá thể. Một loại rệp dính màu vàng, kích thước rất bé khoảng đầu tăm. Thường xuất hiện trên bề mặt lá. Loại này tác hại trên cây qua việc hút nhựa. Đối với các loài côn trùng cắn phá Dendrobium. Loại trừ chúng tương đối dễ dàng bằng Serpa, Bassa, nồng độ 1/500. Mặc dù Dendrobium là cây kháng bệnh rất mạnh. Tuy nhiên cây vẫn bị nấm và virut tấn công, nếu điều kiện vệ sinh quá kém.
Nguy hiểm nhất là bệnh khô thân gần gốc và giả hành do một loài virut xâm nhập. Làm cho các giả hành bị khô và chết. Đây cũng là một trong những nguyên do làm cây mọc cây con trên ngọn thân. Có thể ngừa bệnh cho giống Dendrobium với khoảng cách dài hơn Cattleya là nửa tháng xịt 1lần. Bằng các loại thuốc ngừa nấm Topsil, Zineb, Bencmyl với nồng độ 1/400.
Tất cả những yếu tố trên đây là điều cần thiết cho cây lan nói chung. Muốn cho cây được tốt, đẹp, lâu bền hơn chúng ta phải học hỏi, nghiên cứu. Làm sao ở chỗ chúng ta nuôi trồng có một khí hậu, nước tưới, độ ẩm, ánh sáng, gió….Phân bón giống như môi trường nguyên thủy của mỗi loại cây. Từ đó trongphonglan.com hy vọng các bạn sẽ thành công mỹ mãn trong việc nuôi trồng những giống lan Việt Nam.