Từ xưa đến nay hoa phong lan luôn được người Việt yêu quý và đem từ rừng về treo tại vườn nhà. Thú chơi lan trở thành thú vui tao nhã của người Việt nói riêng và thế giới nói chung. Tuy vậy người chơi chủ yếu là mua những cây lan đã có hoa về chưng cho đẹp. Đó là vì không biết chăm sóc để rồi cây lan dần lụi tàn rồi chết đi. Hãy cùng trongphonglan tìm hiểu kỹ thuật chăm sóc phong lan cho người mới chơi nhé!
Vị trí của hoa lan đối với người yêu hoa Việt
Ngày xưa ông cha ta xếp hoa lan vào bộ tứ trụ thú chơi nghệ thuật hoa kiểng : “mai-lan-trúc-cúc”. Cây hoa lan cũng được mệnh danh là vương giả chi hoa, nữ hoàng của loài hoa. Nhưng theo tôi thì nên gọi đúng hơn là quân tử chi hoa, vì sao?
Tuy cũng sống phụ sinh trên các cành cây cổ thụ nhưng khác với tầm gởi. Hoa lan không hút nhựa của cây chủ để sống. Mà chỉ mượn cây chủ vươn bộ rễ ra hút hơi nước, khoáng chất để tồn tại và phát triển. Bản thân thì sống ở trên cao không chút bụi trần. Đó là khí độ của người quân tử.
Tại sao tôi nhấn mạnh về khí độ của hoa lan? Đó là yếu tố người chơi lan nên biết và nhớ để chăm sóc cho cây lan của mình.
Câu chuyện hài hước về người mới chơi lan
Tôi có đọc được trên một tạp chí về hoa lan. Có nói 90% hoa lan chết là do người chơi chăm sóc quá kĩ, điều này hoàn toàn chính xác. Có một câu chuyện thực tế đã xảy ra, anh chàng nọ thích hoa lan nên mua được 18 chậu lan. Anh ta quý lắm, chăm sóc cẩn thận nào là tưới nước, phơi sương. Nghe người khác chỉ cũng không tiếc mua phân đắt tiền về bỏ cho lan…
Về với chủ mới được một thời gian, 2 chậu bị lụi dần. Nghĩ bỏ đi cũng tiếc anh ta mang 2 chậu này treo dưới gốc cây không ngó ngàng gì tới. Một thời gian sau, 16 chậu lan được chăm sóc chết hết. Còn 2 chậu lan lâu ngày bị lãng quên kia thì lại nở hoa thật đẹp.
Các bạn đã thích lan, mua lan và trồng lan đã bao giờ bị như vậy chưa?
- Tôi nghĩ rằng hầu hết chúng ta đều ít nhất bị một lần như thế. Nhiều người chơi lan nói rằng lan khó tính, tôi nghĩ không phải vậy. Đó là do mình chưa hiểu được tập tính của lan thì đúng hơn.
- Tài liệu viết về lan thì mỗi người nói một kiểu. Hầu hết đều nói lan thích sống trong môi trường ẩm hoặc cần độ ẩm cao…Điều đó gây ra cho người đọc sự hiểu lầm tai hại. Người sống ở thành phố thì mua được chậu lan về. Thế là tưới nước liên tục để lan có được độ ẩm cao. Người ở thôn quê thì chăm sóc theo kinh nghiệm của các loài cây trồng khác. Vẫn theo câu thuộc lòng “nhất nước nhì phân”.
- Cuối cùng dù là thôn quê hay thành phố cây lan cũng đều chết cả. Có hai vấn đề khó nhất đối với những người mới tập chơi lan đó là tưới nước và bón phân. Đó là 2 yếu tố lớn nhất quyết định sự sống còn và phát triển của hoa lan.
Về nước tưới
Như đã nói ở trên, cây lan cần hàm lượng nước hàng ngày rất ít. Nên người chơi không nên tưới quá nhiều để tạo ẩm độ cho cây. Nên tưới với 1 lượng nước vừa đủ và treo cây ở nơi thoáng mát. Nếu nhà có hồ nước hay hồ cá thì treo luôn trên mặt hồ là tốt nhất.
Điều kiện khí hậu
- Cách chăm sóc của vườn lan chắc chắn sẽ rất khác với tiểu khí hậu và cách chăm sóc tại vườn nhà bạn. Nên không thể bê nguyên công thức người ta tưới sao mình tưới vậy được. Hãy học cách rút kinh nghiệm từ cây lan của chính mình.
- Khi mới mua lan về ít nhất trong tuần đầu tiên hoặc nửa tháng. Không nên tưới trực tiếp vô gốc lan, chỉ tưới phun sương nhẹ trên lá. Vì khi mới chuyển về nhà mới, cây lan cần 1 thời gian để thích nghi với môi trường mới. Lúc này cây gần như ngưng tăng trưởng và rất chậm nên lượng nước cần cho cây không nhiều.
- Cây lan tuy cần độ ẩm cao nhưng không thích sự ẩm ướt nên chỉ tưới. Khi thấy giá thể trên bề mặt chậu bắt đầu khô. Hay sờ vào rễ lan bị khô và cứng thì hãy tưới nước. Nếu bề mặt giá thể hoặc rễ lan còn ướt, mềm thì chưa nên tưới vội.
- Nếu bạn sợ làm như thế là thiếu nước lan chết mà tưới nhiều chắc chắn lan sẽ chết. Nên luôn luôn tuân thủ nguyên tắc chỉ tưới nước khi giá thể đã khô ráo. Đừng sợ lan chết vì thiếu nước mà nên sợ lan chết vì dư nước.
Về bón phân
- Cũng như nước lan chỉ cần 1 hàm lượng phân rất nhỏ. Có những người mới chơi lan mua chậu lan giá vài chục đến cả triệu đồng. Sau đó được tư vấn mua các loại phân về phun, tưới để lan phát triển nhanh. ra hoa đẹp…
- Thế nhưng có mấy ai bón phân cho lan đúng liều lượng? Một bình nước 2 lít chỉ cần pha 1 lượng phân từ 0.5-1 muỗng cà phê phân là đủ. Nhưng tôi dám chắc các bạn không pha như thế. Mà sẽ là vài muỗng thậm chí nửa bịch cho vào bình xịt để phun cho lan.
- Hoặc nếu có pha đúng hoặc gần đúng liều lượng. Thì khi phun còn dư nhiều lại phun lại 1-2,3 đợt thì làm sao mà cây không bị ngộ độc? Thế nên tốt nhất với những người mới chơi lan là không nên bón phân hóa học.
- Nếu sợ cây thiếu chất thì tưới bằng nước vo gạo 1-2 lần/tuần là được. Nước vo gạo có 1 số vitamin rất tốt cho lan. Hoặc lấy bã trà sau khi pha uống đắp lên bề mặt chậu lan cũng rất tốt. Vừa giữ ẩm cho lan, lại vừa cấp 1 số vi lượng cho lan. Chỉ tưới phân hóa học khi nào cảm thấy đủ kinh nghiệm chơi lan.
Các bạn cũng đừng sợ lan sẽ không ra hoa nhiều, đẹp bằng khi mới mua về. Cây lan nếu trong điều kiện nuôi trồng tốt sẽ ra hoa ít nhất 1 lần trong năm. Sang năm sau cây thêm 1 tuổi thì hoa sẽ to hơn, nhiều hơn.